Monday, September 17, 2007

37. H εμμεσότητα

Το λάθος που έχει κάνει ο άνθρωπος και διαταράχτηκε η σχέση του με τη φύση δεν βρίσκεται τόσο στη χρήση κάποιων μέσων για να καλύψει τις ανάγκες του, όσο στην κατάχρησή τους, δηλαδή στη χρήση τους πέραν της αναγκαιότητας (του χρείν) και τελικά κατά της (κατά + χρείν =κατάχρηση).

Στον βαθμό που τα μέσα, αφού καλύψουν τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου, δεν χρησιμοποιούνται για την ποιοτική ολοκλήρωσή του, αλλά για την ποσοτική μεγέθυνση όσων τα κατέχουν, αχρηστεύονται σαν μέσα πλούτου και γίνονται πρόξενοι φτώχιας.

Ο άνθρωπος παρεξηγώντας τον πλούτο για θησαυρισμό ποσοτήτων και χρησιμοποιώντας κάθε μέσον για να θησαυρίσει, όχι μόνο παρέμεινε ουσιαστικά φτωχός, αλλά αχρηστεύοντας τα μέσα που του παρείχε η φύση τη φτώχυνε, φτωχαίνοντας και ίδιος ακόμη περισσότερο.

Η χρήση μέσων που δεν εξυπηρετούν τον σκοπό του ανθρώπου να ολοκληρωθεί σαν είδος, είναι μία άσκοπη κατάχρηση των πόρων της φύσης. Κάθε μέσον, όσο προχωρημένο τεχνολογικά και να είναι, δεσμεύει κάποιους πόρους. Ακόμη και το πλέον εξελιγμένο μέσο που διαθέτει το ανθρώπινο όν, αυτό του λόγου, απασχολεί ένα μέρος της φύσης του, τουτέστιν τον εγκέφαλο του*.

Κάθε τι που χρησιμοποιείται κοστίζει και κανένα μέσο δεν είναι ανέξοδο. Η φύση, που τείνει στο άρτιο, ισοσκελίζει το κόστος με το κέρδος και συνέχει τα είδη της με τέτοιο τρόπο, ώστε κάθε τι που παίρνουν να επιστρέφεται° κάθε μέσο που χρησιμοποιούν βρίσκεται σε άμεση σχέση με τον σκοπό της φύσης, δηλαδή την αρτιότητα της, και έτσι παίρνουν μόνο για να δώσουν και τρώνε προκειμένου να φαγωθούν. Όταν το μέσο ταυτίζεται με τον σκοπό, το έξοδο της χρήσης του επανέρχεται ως έσοδο και η φυσική οικονομία δεν παρουσιάζει απώλειες.

Το ανθρώπινο ον κερδοσκοπώντας, δηλαδή αποσκοπώντας μόνο και μόνο στο κέρδος του, ξοδεύει πέραν κάθε αναγκαιότητας και έτσι η οικονομία της φύσης συνυπολογίζοντας το ανθρώπινο είδος έχει έλλειμμα. Το μέσον που υποκλέπτεται του σκοπού της είναι ένα έξοδο χωρίς αντίκρισμα, μία σκέτη απώλεια.

Ο άνθρωπος μπορεί να μην έχει να παρουσιάσει μόνο ελλείμματα σαν είδος και ούτε ό,τι έχει κάνει να είναι άσκοπο, αλλά το τελικό του αποτέλεσμα είναι μείον. Ο ισολογισμός ανάμεσα στα μέσα που χρησιμοποίησε και τον σκοπό που πέτυχε είναι παθητικός. Μπορεί σήμερα να έχει φτάσει να διαθέτει κλιματιστικά μηχανήματα, αλλά εντωμεταξύ έχει χαλάσει το κλίμα. Ποιο είναι λοιπόν το κέρδος;

Η τρύπα του όζοντος, για παράδειγμα, αποτελεί μια περίτρανη απόδειξη της κενότητας νοήματος μιας πρακτικής που αντιλαμβάνεται το μέσον σαν μέσο του μέσου και όχι σαν μέσο του σκοπού. Το μέσο που βρίσκεται σε απευθείας σύνδεση με τον σκοπό εξυπηρετεί την αμεσότητα, δηλαδή, την αρτιότητα της φύσης, όπου κάθε μέσον ισοσκελίζει το κόστος του με το κέρδος και έτσι α-μεσούται. Στην περίπτωση που το μέσον χρησιμοποιείται χωριστά από το σκοπό ως μέσον του μέσου, δηλαδή στην περίπτωση της εμμεσότητας, τότε το μέσον ανοίγει ένα χάσμα από το οποίο ξετρυπώνει το κακό, δηλαδή το κενό, ήτοι, η τρύπα του όζοντος.

Ο άνθρωπος εκλαμβάνοντας τα πράγματα ως μέσα του δικού του μέσου, (ως έμμεσα, δηλαδή), αδυνατεί να συλλάβει τον σκοπό του, αφού, πέφτοντας θύμα της δικής του εμμεσότητας, θεωρεί τον εαυτό του μόνο σαν μέσον και όχι συνάμα σκοπό.

Η εμμεσότητα ισχυροποιήθηκε όταν ο άνθρωπος υιοθέτησε την λανθασμένη υπόθεση ότι ο άλλος, (είτε αυτός είναι ένας άλλος άνθρωπος, είτε ένα άλλο ον), μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσον δικό του. Σε αυτό το λάθος υπέπεσε από τη βιασύνη να ολοκληρώσει το εγώ του κατ’ ιδίαν με τη βολική σκέψη της εμμεσότητας, που θα του επέτρεπε να χρησιμοποιήσει τον άλλο σαν πρόσθεμα στο δικό του ελλιπές εγώ.

Όταν μπαλώνεις το "εγώ" σου με κάτι ξένο από την ουσία του, αυτό παραμένει χάσκον και όσο να το ταΐζεις με βουλιμία αυτό θα γρυλίζει πεινασμένο. Η πλεονεξία του ανθρώπου και η κατάχρηση των μέσων εκ της εμμεσότητας του, έχουν προκαλέσει τέτοιο έλλειμμα στην οικονομία της φύσης που απειλείται και ο ίδιος.

Η αποσυμφόρηση της εμμεσότητας και η σταδιακή αποκατάσταση της αμεσότητας, δηλαδή της χρήσης μόνο εκείνων τον μέσων που μας φέρνουν κοντά στον κοινό μας σκοπό, αν γίνει έγκαιρα, μπορεί να κλείσει το έλλειμμα που προκαλέσαμε πριν χρεοκοπήσουμε τελείως.


* Όταν ο λόγος δεν χρησιμοποιείται για να βρει τη συνάρτηση του ανθρώπου με τον Λόγο, αλλά ασχολείται διαρκώς με ζητήματα επουσιώδη, απασχολεί τα κύτταρα της σκέψης καταπονώντας τα με μία εργασία άχρηστη. Το μυαλό κουρασμένο από μία χρήση που δεν του αποφέρει τίποτε ουσιώδες, αδρανοποιείται και αχρηστεύεται.

No comments: